• Iulius Caesar, W. Shakespeare.

    From Desidarius@desidarius@free.fr to alt.language.latin on Thu Sep 11 19:29:55 2025
    From Newsgroup: alt.language.latin

    Sermo Marci Antonii in foro romano exemplar supremum artis persuadendi
    est, ubi lexicon et structura argumentativa operantur quasi machina psychologica subtilissima. Principio, oratio simulat objectivitatis
    speciem, proclamans Brutum virum honorabilem - verbum quod paulatim
    ironiae veneno inficitur.

    Strategia rhetorica fundamentalis consistit in progressiva destructione ethosis Bruti per incrementalem semanticam transformationem. Antonius
    non argumentatur, sed suggerit: per repetitionem ironicam vocis
    "honorabilis", per interrogationes rhetoticas, per silentias
    significativas quae audientiam cogunt ipsammet conclusionem deducere.

    Momentum cruciale est quando narratio transit ab abstracto ad concretum:
    a generali affirmatione politica ad emotionalem evocationem Caesaris
    corporis vulnerati. Transitus fit per compassionis strategiam, ubi ratio
    cedit loco affectus, et populus ex rationali observatore fit passionalis ultor.

    Sic fit semantica metamorphosis: ex civili discussione ad furorem collectionis. Verbum mutat substantiam, sensus mutat directionem, et
    massa transformatur ab observatoribus in rebelles.

    **************************************************************

    Iulius Caesar, W. Shakespeare.
    Actus III, Scena II.
    Latine reddidit Henricus Denison, 1856.


    Marcus Antonius - Amici, Cives, Quirites, commodate mihi aliquantisper
    aures vestras: adsum ut efferam Caesarem, non ut laudem. Quae male
    homines fecerint, mortuis supersunt; quae bene, simul cum ossibus
    sepulcro abscondi solent. Haec Caesaris sors esto. Nobilis noster Brutus Caesarem ambitiosum ait: quod si ita esset, gravissimum ejus delictum
    fateor: gravissimam certe Caesar poenam luit. Hic, concedentibus Bruto aliisque, (honestus Brutus, honesti omnes) adsum ut in Caesaris exequiis
    pauca loquar. Ille mihi amicus erat; justus et fidelis mihi: sed Brutus ambitiosum ait; et Brutus vir honestus est. Multos bello captos Caesar
    Romam reduxit; quibus redemtis, aes in publicum invexit. Hoccine
    ambitiosi erat? Si quando plebs lugebat, flebat Caesar: ambitiosi, ut
    opinor, durior materies est: ambitiosum tamen Brutus ait; et Brutus vir honestus est. Vidistis omnes me in Lupercalibus regiam coronam
    Caesari ter obtulisse, quam ille ter repudiavit: hoccine ambitiosi erat? Ambitiosum tamen Brutus ait; et Brutus profecto honestus est. Non, ut
    Bruto contradicam, loquor, sed ut, quae ipse certus scio, vobis
    proferam. Vos omnes hunc olim jure amabatis: quid vetat quin nunc
    ploretis? O Sanitas, in bestias confugisti: Gens humana insanit:
    patiamini, precor; cor meum in feretro isto cum Caesare est: dum
    redierit, tacendum.

    Civis I - Hujus verba, ut opinor, non parvam in se vim habent.

    Civis II - Si vis rem recte perspicere, injuriosissime isti in Caesarem.

    Civis III - Aisne? Equidem vereor ne pejor quisquam Caesaris in locum successurus sit.

    Civis IV - Coronam repudiavit: quid vultis? certe non ambitiosus erat.

    Civis I - Quod si ita est, sunt qui graves poenas luituri sunt.

    Civis II - Aspicite Antonii nostri faciem; ut lacrymis deformatur!

    Civis III - Nemo Romanorum Antonio honestior.

    Civis IV - Favete linguis, iterum loquitur.

    Marcus Antonius - Heri, dictum Caesaris universo orbi terrarum
    praevalebat: hodie hic jacet: nemo jam ita humilis est ut eum non
    despiciat. O mi amici! si animos vestros ad iram tumultumque instigare
    vellem, injuste in Brutum agerem, injuste in Cassium, quos vos omnes
    honestos esse satis scitis. Non ita agam: mallem potius in mortuum
    istum, mallen in meipsum, mallem in vos injuste agere, quam in istos
    honestos viros. Sed manu teneo chartam, symbolo Caesaris impressam; in
    armario ejus |a me repertam; Caesaris testamentum est. Si plebs hoc semel explicatum habuerint, (quod, pace vestra, non sum ego explicaturus,) in
    mortui Caesaris vulnera oscula imprimerent, sacroque ejus sanguine
    mappas imbuerent; immo etiam unum ex capite ejus capillum in memoriam precarentur, ut, morituri, pueris pro pretiosissimo legarent.

    Civis IV - Audiamus testamentum: lege, M. Antoni, lege.

    Omnes - Testamentum, testamentum! Caesaris testamentum audire nobis placet.

    Marcus Antonius - Date veniam, amici; non licet ut legam. Non ausim
    palam dicere quantus esset in vos Caesaris amor. Non lignarConon saxa estisrCohomines estis; et cum homines estis, hoc Caesaris testamentum vos
    ad incendia et insaniam instigaret. Vos Caesaris haeredes esse melius
    non novisse. Si enim noveritis, eheu! quid eventurum foret!

    Omnes - Lege testamentum; jubemus, Antoni; legendum Caesaris testamentum.

    Marcus Antonius - Date veniam, date paullulum morae. Fando talia ultra
    metam certe jaculatus sum. Vereor ne honestos istos viros injuria
    affecerim, quorum sicae Caesarem percusserunt: immo multum vereor.

    Civis I - Proditores isti: non honesti.

    Civis II - Testamentum! testamentum!

    Civis III - Scelerati sunt; sicarii.

    Marcus Antonius - Mene igitur cogetis ut legam! Primo tamen circumstetis cadaver Caesaris, ut, qui hoc fecerit testamentum, vobis ostendam.
    Descendamne e rostro? licetne?

    Omnes - Descendas.

    Civis II - Licentiam damus.

    Civis III - A feretro et cadavere paullulum distandum est.

    Civis IV - Date locum Antonio, nobilissimo Antonio.

    Marcus Antonius - Ne me urgeatis; date locum, precor.

    Omnes - Date locum, date locum.

    Marcus Antonius - Si lacrymae vobis insunt, date lacrymis viam.
    Agnoscitis omnes hanc togam: memini ego quo tempore eam primum induit
    Caesar: aestivo quodam vespere, in praetorio; quo die Nervios
    debellarat. Ecce! hac Cassi mucro penetravit: ecce! illac quantum
    foramen fecit invidus Casca. Hac autem bene dilectus Brutus percussit: abstractoque ejus exsecrando ense, videte, quanto impetu Caesaris
    sanguis secutus est; quasi foris properaret, ut sciret num Brutus esset
    qui tam inhumaniter pulsaret; Brutus enim, uti scitis, Caesari divus
    erat. Testor vos, immortales Dii, quantopere eum diligebat Caesar! Proh
    ictum omnium inhumanissimum! illico, ut Brutum manus inferentem vidit,
    qui proditorum tela sustinebat, ingrato hujus animo succubuit. Tum
    ruptum cor eximium; togaque capite involuto, ad pedes statuae Pompei,
    quae tota, dum caedes ageretur, sanguinem exsudabat, magnus Caesar
    procubuit. O qui casus ibi erat, Quirites! Ibi ego, ibi vos, ibi nos
    omnes simul procubuimus, triumphante super nos Proditione cruentis manibus.
    Ah! adsunt lacrymae; qui sit in vobis pietatis morsus agnosco. O gratae lacrymae! pia corda! Quid! fletisne, cum non nisi vestem Caesaris nostri dilaniatam intuemini? En ipsum! ipsius stragem et ruinam, proditorum opus!

    Civis I - O miserrimum spectaculum!

    Civis II - Eheu, nobilis Caesar!

    Civis III - O diem funestissimum!

    Civis IV - O proditores, O sicarii!

    Civis I - O cruentissimum facinus!

    Civis II - Ultionem poscimus, ultionem: ite,rCoagite,rCoexquirite,rCoincendite,rCooccidite!rCone quis istorum supersit.

    Marcus Antonius - Amici mei.

    Civis I - Tacete, audite nobilem Antonium.

    Civis II - Audibimus; sequemur; cum Antonio moriemur.

    Marcus Antonius - Mi boni, mi amici, procul absit ut verba mea vos in
    tantum seditionis vorticem praecipitent. Qui hoc facinus fecerunt viri
    utique honesti sunt: quaenam fuerint suae cuique simultates, quae ut
    facerent impulerint, ego prorsus nescio; sagaces autem iidem et honesti:
    et vobis procul dubio satisfacturi sunt.
    Non adsum, amici, ut corda vestra surripiam; non ego sicut Brutus,
    orator sum: sed, uti omnes bene scitis, rudis, simplexque, amici mei amantissimus; quod bene norunt qui mihi hanc publice loquendi licentiam permiserunt. Non enim mea sunt, neque ingenium, neque verba, neque
    dignitas, neque actio, neque vox, neque elocutio, ut hominum affectus
    excitare possim. Nihil in me est nisi aperte et directo loqui. Vobis
    quae vobismetipsis nota sunt refero; Caesaris nostri vulnera ostendo,
    muta, tristissima ora, et pro me eloqui jubeo. Quod si ego Brutus essemrCoBrutus AntoniusrCostaret hic Antonius, qui ab imo praecordia vestra commoveret, et singulis Caesaris vulneribus linguam insereret, quae
    ipsos Romae lapides in seditionem tumultumque evocaret.

    Cives - Nulla in nobis mora erit.

    Civis I - Bruti domum incendemus.

    Civis III - Ite, venite, conjuratos deprehendamus.

    Marcus Antonius - Mihi auscultate iterum tamen, Quirites.

    Cives - Taceamus! audiamus Antonium, nobilissimum Antonium.

    Marcus Antonius - Quid vultis, amici; quid agitis? Nonne vos hoc
    etiamnum latet qu|o de causa Caesar tam bene de vobis meruerit? Quid! ignoratisne? Idcirco dicendum est. Testamentum vobis ex mente excidit,
    ut videtur.

    Cives - Verum ait: commorandum est dum legatur.

    Marcus Antonius - Ecce testamentum, Caesarisque symbolum. Imprimis,
    singuloque cuique civi Romano septuaginta drachmas dat.

    Civis II - O Caesarem nobilissimum! ut caedes ejus primum nobis
    ulciscenda est?

    Civis III - O Caesarem generosum, vere regium!

    Marcus Antonius - Patiamini aliquantisper, precor.

    Cives - Taceamus, taceamus.

    Marcus Antonius - Omnes praeterea hortos suos, arbustae, pomariaque nova
    cis Tiberim, in usum et recreationem publicam, vobis haeredibusque
    vestris in perpetuum legat. Eccum, verum amicum! eccum, Caesarem vestrum. Quando ullum invenietis parem?

    Cives - Nunquam, nunquam:rCohinc, hinc vos abripite, Quirites. Cadaver in sacro loco comburemus; taedisque a pyra raptis proditorum domos
    incendemus. Corpus tollite.

    Civis II - Ite, ferte ignem.

    Civis III - Scamna evellite.

    Civis IV - Sedilia, fenestras, quidquid ad manum venit.

    (Exeunt Cives, cadavere sublato.)

    Marcus Antonius - Factum est: currat opus. Ate, carceribus effusa
    es!rCojam effraenis ruas?

    Famulus - Domine, Octavius jam nunc Romam advenit.

    Marcus Antonius - Ubinam est?

    Famulus - Ille Lepidusque domi Caesaris sunt.

    Marcus Antonius - Ibo confestim visum. Fortuna laeta est et benigna, ut videtur: eo animo ut nobis quodcunque velimus largiatur.

    Famulus - Audivi ex Octavio Brutum Cassiumque per urbis portas, equis concitatis, et quasi metu insanos, effugisse.

    Marcus Antonius - Ad aures venerat, ut opinor, quomodo populus |a me
    commotus est. Duc me ad Octavium.

    ************************************
    --
    Desidarius Gallus.
    --- Synchronet 3.21a-Linux NewsLink 1.2
  • From Ed Cryer@ed@somewhere.in.the.uk to alt.language.latin on Fri Sep 12 13:44:05 2025
    From Newsgroup: alt.language.latin

    Desidarius wrote:
    Sermo Marci Antonii in foro romano exemplar supremum artis persuadendi
    est, ubi lexicon et structura argumentativa operantur quasi machina psychologica subtilissima. Principio, oratio simulat objectivitatis
    speciem, proclamans Brutum virum honorabilem - verbum quod paulatim
    ironiae veneno inficitur.

    Strategia rhetorica fundamentalis consistit in progressiva destructione ethosis Bruti per incrementalem semanticam transformationem. Antonius
    non argumentatur, sed suggerit: per repetitionem ironicam vocis "honorabilis", per interrogationes rhetoticas, per silentias
    significativas quae audientiam cogunt ipsammet conclusionem deducere.

    Momentum cruciale est quando narratio transit ab abstracto ad concretum:
    a generali affirmatione politica ad emotionalem evocationem Caesaris corporis vulnerati. Transitus fit per compassionis strategiam, ubi ratio cedit loco affectus, et populus ex rationali observatore fit passionalis ultor.

    Sic fit semantica metamorphosis: ex civili discussione ad furorem collectionis. Verbum mutat substantiam, sensus mutat directionem, et
    massa transformatur ab observatoribus in rebelles.

    **************************************************************

    Iulius Caesar, W. Shakespeare.
    Actus III, Scena II.
    Latine reddidit Henricus Denison, 1856.


    Marcus Antonius - Amici, Cives, Quirites, commodate mihi aliquantisper
    aures vestras: adsum ut efferam Caesarem, non ut laudem. Quae male
    homines fecerint, mortuis supersunt; quae bene, simul cum ossibus
    sepulcro abscondi solent. Haec Caesaris sors esto. Nobilis noster Brutus Caesarem ambitiosum ait: quod si ita esset, gravissimum ejus delictum fateor: gravissimam certe Caesar poenam luit. Hic, concedentibus Bruto aliisque, (honestus Brutus, honesti omnes) adsum ut in Caesaris exequiis pauca loquar. Ille mihi amicus erat; justus et fidelis mihi: sed Brutus ambitiosum ait; et Brutus vir honestus est. Multos bello captos Caesar
    Romam reduxit; quibus redemtis, aes in publicum invexit. Hoccine
    ambitiosi erat? Si quando plebs lugebat, flebat Caesar: ambitiosi, ut opinor, durior materies est: ambitiosum tamen Brutus ait; et Brutus vir honestus est. Vidistis omnes me in Lupercalibus regiam coronam
    Caesari ter obtulisse, quam ille ter repudiavit: hoccine ambitiosi erat? Ambitiosum tamen Brutus ait; et Brutus profecto honestus est. Non, ut
    Bruto contradicam, loquor, sed ut, quae ipse certus scio, vobis
    proferam. Vos omnes hunc olim jure amabatis: quid vetat quin nunc
    ploretis? O Sanitas, in bestias confugisti: Gens humana insanit:
    patiamini, precor; cor meum in feretro isto cum Caesare est: dum
    redierit, tacendum.

    Civis I - Hujus verba, ut opinor, non parvam in se vim habent.

    Civis II - Si vis rem recte perspicere, injuriosissime isti in Caesarem.

    Civis III - Aisne? Equidem vereor ne pejor quisquam Caesaris in locum successurus sit.

    Civis IV - Coronam repudiavit: quid vultis? certe non ambitiosus erat.

    Civis I - Quod si ita est, sunt qui graves poenas luituri sunt.

    Civis II - Aspicite Antonii nostri faciem; ut lacrymis deformatur!

    Civis III - Nemo Romanorum Antonio honestior.

    Civis IV - Favete linguis, iterum loquitur.

    Marcus Antonius - Heri, dictum Caesaris universo orbi terrarum
    praevalebat: hodie hic jacet: nemo jam ita humilis est ut eum non
    despiciat. O mi amici! si animos vestros ad iram tumultumque instigare vellem, injuste in Brutum agerem, injuste in Cassium, quos vos omnes honestos esse satis scitis. Non ita agam: mallem potius in mortuum
    istum, mallen in meipsum, mallem in vos injuste agere, quam in istos honestos viros. Sed manu teneo chartam, symbolo Caesaris impressam; in armario ejus |a me repertam; Caesaris testamentum est. Si plebs hoc semel explicatum habuerint, (quod, pace vestra, non sum ego explicaturus,) in mortui Caesaris vulnera oscula imprimerent, sacroque ejus sanguine
    mappas imbuerent; immo etiam unum ex capite ejus capillum in memoriam precarentur, ut, morituri, pueris pro pretiosissimo legarent.

    Civis IV - Audiamus testamentum: lege, M. Antoni, lege.

    Omnes - Testamentum, testamentum! Caesaris testamentum audire nobis placet.

    Marcus Antonius - Date veniam, amici; non licet ut legam. Non ausim
    palam dicere quantus esset in vos Caesaris amor. Non lignarConon saxa estisrCohomines estis; et cum homines estis, hoc Caesaris testamentum vos
    ad incendia et insaniam instigaret. Vos Caesaris haeredes esse melius
    non novisse. Si enim noveritis, eheu! quid eventurum foret!

    Omnes - Lege testamentum; jubemus, Antoni; legendum Caesaris testamentum.

    Marcus Antonius - Date veniam, date paullulum morae. Fando talia ultra
    metam certe jaculatus sum. Vereor ne honestos istos viros injuria
    affecerim, quorum sicae Caesarem percusserunt: immo multum vereor.

    Civis I - Proditores isti: non honesti.

    Civis II - Testamentum! testamentum!

    Civis III - Scelerati sunt; sicarii.

    Marcus Antonius - Mene igitur cogetis ut legam! Primo tamen circumstetis cadaver Caesaris, ut, qui hoc fecerit testamentum, vobis ostendam. Descendamne e rostro? licetne?

    Omnes - Descendas.

    Civis II - Licentiam damus.

    Civis III - A feretro et cadavere paullulum distandum est.

    Civis IV - Date locum Antonio, nobilissimo Antonio.

    Marcus Antonius - Ne me urgeatis; date locum, precor.

    Omnes - Date locum, date locum.

    Marcus Antonius - Si lacrymae vobis insunt, date lacrymis viam.
    Agnoscitis omnes hanc togam: memini ego quo tempore eam primum induit Caesar: aestivo quodam vespere, in praetorio; quo die Nervios
    debellarat. Ecce! hac Cassi mucro penetravit: ecce! illac quantum
    foramen fecit invidus Casca. Hac autem bene dilectus Brutus percussit: abstractoque ejus exsecrando ense, videte, quanto impetu Caesaris
    sanguis secutus est; quasi foris properaret, ut sciret num Brutus esset
    qui tam inhumaniter pulsaret; Brutus enim, uti scitis, Caesari divus
    erat. Testor vos, immortales Dii, quantopere eum diligebat Caesar! Proh ictum omnium inhumanissimum! illico, ut Brutum manus inferentem vidit,
    qui proditorum tela sustinebat, ingrato hujus animo succubuit. Tum
    ruptum cor eximium; togaque capite involuto, ad pedes statuae Pompei,
    quae tota, dum caedes ageretur, sanguinem exsudabat, magnus Caesar procubuit. O qui casus ibi erat, Quirites! Ibi ego, ibi vos, ibi nos
    omnes simul procubuimus, triumphante super nos Proditione cruentis manibus. Ah! adsunt lacrymae; qui sit in vobis pietatis morsus agnosco. O gratae lacrymae! pia corda! Quid! fletisne, cum non nisi vestem Caesaris nostri dilaniatam intuemini? En ipsum! ipsius stragem et ruinam, proditorum opus!

    Civis I - O miserrimum spectaculum!

    Civis II - Eheu, nobilis Caesar!

    Civis III - O diem funestissimum!

    Civis IV - O proditores, O sicarii!

    Civis I - O cruentissimum facinus!

    Civis II - Ultionem poscimus, ultionem: ite,rCoagite,rCoexquirite,rCo incendite,rCooccidite!rCone quis istorum supersit.

    Marcus Antonius - Amici mei.

    Civis I - Tacete, audite nobilem Antonium.

    Civis II - Audibimus; sequemur; cum Antonio moriemur.

    Marcus Antonius - Mi boni, mi amici, procul absit ut verba mea vos in
    tantum seditionis vorticem praecipitent. Qui hoc facinus fecerunt viri utique honesti sunt: quaenam fuerint suae cuique simultates, quae ut facerent impulerint, ego prorsus nescio; sagaces autem iidem et honesti:
    et vobis procul dubio satisfacturi sunt.
    Non adsum, amici, ut corda vestra surripiam; non ego sicut Brutus,
    orator sum: sed, uti omnes bene scitis, rudis, simplexque, amici mei amantissimus; quod bene norunt qui mihi hanc publice loquendi licentiam permiserunt. Non enim mea sunt, neque ingenium, neque verba, neque
    dignitas, neque actio, neque vox, neque elocutio, ut hominum affectus excitare possim. Nihil in me est nisi aperte et directo loqui. Vobis
    quae vobismetipsis nota sunt refero; Caesaris nostri vulnera ostendo,
    muta, tristissima ora, et pro me eloqui jubeo. Quod si ego Brutus essemrCo Brutus AntoniusrCostaret hic Antonius, qui ab imo praecordia vestra commoveret, et singulis Caesaris vulneribus linguam insereret, quae
    ipsos Romae lapides in seditionem tumultumque evocaret.

    Cives - Nulla in nobis mora erit.

    Civis I - Bruti domum incendemus.

    Civis III - Ite, venite, conjuratos deprehendamus.

    Marcus Antonius - Mihi auscultate iterum tamen, Quirites.

    Cives - Taceamus! audiamus Antonium, nobilissimum Antonium.

    Marcus Antonius - Quid vultis, amici; quid agitis? Nonne vos hoc
    etiamnum latet qu|o de causa Caesar tam bene de vobis meruerit? Quid! ignoratisne? Idcirco dicendum est. Testamentum vobis ex mente excidit,
    ut videtur.

    Cives - Verum ait: commorandum est dum legatur.

    Marcus Antonius - Ecce testamentum, Caesarisque symbolum. Imprimis, singuloque cuique civi Romano septuaginta drachmas dat.

    Civis II - O Caesarem nobilissimum! ut caedes ejus primum nobis
    ulciscenda est?

    Civis III - O Caesarem generosum, vere regium!

    Marcus Antonius - Patiamini aliquantisper, precor.

    Cives - Taceamus, taceamus.

    Marcus Antonius - Omnes praeterea hortos suos, arbustae, pomariaque nova
    cis Tiberim, in usum et recreationem publicam, vobis haeredibusque
    vestris in perpetuum legat. Eccum, verum amicum! eccum, Caesarem vestrum. Quando ullum invenietis parem?

    Cives - Nunquam, nunquam:rCohinc, hinc vos abripite, Quirites. Cadaver in sacro loco comburemus; taedisque a pyra raptis proditorum domos
    incendemus. Corpus tollite.

    Civis II - Ite, ferte ignem.

    Civis III - Scamna evellite.

    Civis IV - Sedilia, fenestras, quidquid ad manum venit.

    (Exeunt Cives, cadavere sublato.)

    Marcus Antonius - Factum est: currat opus. Ate, carceribus effusa es!rCo
    jam effraenis ruas?

    Famulus - Domine, Octavius jam nunc Romam advenit.

    Marcus Antonius - Ubinam est?

    Famulus - Ille Lepidusque domi Caesaris sunt.

    Marcus Antonius - Ibo confestim visum. Fortuna laeta est et benigna, ut videtur: eo animo ut nobis quodcunque velimus largiatur.

    Famulus - Audivi ex Octavio Brutum Cassiumque per urbis portas, equis concitatis, et quasi metu insanos, effugisse.

    Marcus Antonius - Ad aures venerat, ut opinor, quomodo populus |a me commotus est. Duc me ad Octavium.

    ************************************


    Verba sunt quae uno aspecto videntur bona, ab altero mala; nobilis, honorabilis et cetera. Paene tota historia Romae nobis nota bellum
    ostendit inter patricios plebemque. Illud bellum etiam in senatu inter senatores gestum est; "optimates" aut "populares". Interfectores
    Caesaris (ipsius popularis) fuerunt primae partis.

    Vale

    Edus
    --- Synchronet 3.21a-Linux NewsLink 1.2
  • From Ed Cryer@ed@somewhere.in.the.uk to alt.language.latin on Fri Sep 12 13:48:03 2025
    From Newsgroup: alt.language.latin

    Ed Cryer wrote:
    Desidarius wrote:
    Sermo Marci Antonii in foro romano exemplar supremum artis persuadendi
    est, ubi lexicon et structura argumentativa operantur quasi machina
    psychologica subtilissima. Principio, oratio simulat objectivitatis
    speciem, proclamans Brutum virum honorabilem - verbum quod paulatim
    ironiae veneno inficitur.

    Strategia rhetorica fundamentalis consistit in progressiva
    destructione ethosis Bruti per incrementalem semanticam
    transformationem. Antonius non argumentatur, sed suggerit: per
    repetitionem ironicam vocis "honorabilis", per interrogationes
    rhetoticas, per silentias significativas quae audientiam cogunt
    ipsammet conclusionem deducere.

    Momentum cruciale est quando narratio transit ab abstracto ad
    concretum: a generali affirmatione politica ad emotionalem evocationem
    Caesaris corporis vulnerati. Transitus fit per compassionis
    strategiam, ubi ratio cedit loco affectus, et populus ex rationali
    observatore fit passionalis ultor.

    Sic fit semantica metamorphosis: ex civili discussione ad furorem
    collectionis. Verbum mutat substantiam, sensus mutat directionem, et
    massa transformatur ab observatoribus in rebelles.

    **************************************************************

    Iulius Caesar, W. Shakespeare.
    Actus III, Scena II.
    Latine reddidit Henricus Denison, 1856.


    Marcus Antonius - Amici, Cives, Quirites, commodate mihi aliquantisper
    aures vestras: adsum ut efferam Caesarem, non ut laudem. Quae male
    homines fecerint, mortuis supersunt; quae bene, simul cum ossibus
    sepulcro abscondi solent. Haec Caesaris sors esto. Nobilis noster
    Brutus Caesarem ambitiosum ait: quod si ita esset, gravissimum ejus
    delictum fateor: gravissimam certe Caesar poenam luit. Hic,
    concedentibus Bruto aliisque, (honestus Brutus, honesti omnes) adsum
    ut in Caesaris exequiis pauca loquar. Ille mihi amicus erat; justus et
    fidelis mihi: sed Brutus ambitiosum ait; et Brutus vir honestus est.
    Multos bello captos Caesar Romam reduxit; quibus redemtis, aes in
    publicum invexit. Hoccine ambitiosi erat? Si quando plebs lugebat,
    flebat Caesar: ambitiosi, ut opinor, durior materies est: ambitiosum
    tamen Brutus ait; et Brutus vir honestus est. Vidistis omnes me in
    Lupercalibus regiam coronam
    Caesari ter obtulisse, quam ille ter repudiavit: hoccine ambitiosi
    erat? Ambitiosum tamen Brutus ait; et Brutus profecto honestus est.
    Non, ut Bruto contradicam, loquor, sed ut, quae ipse certus scio,
    vobis proferam. Vos omnes hunc olim jure amabatis: quid vetat quin
    nunc ploretis? O Sanitas, in bestias confugisti: Gens humana insanit:
    patiamini, precor; cor meum in feretro isto cum Caesare est: dum
    redierit, tacendum.

    Civis I - Hujus verba, ut opinor, non parvam in se vim habent.

    Civis II - Si vis rem recte perspicere, injuriosissime isti in Caesarem.

    Civis III - Aisne? Equidem vereor ne pejor quisquam Caesaris in locum
    successurus sit.

    Civis IV - Coronam repudiavit: quid vultis? certe non ambitiosus erat.

    Civis I - Quod si ita est, sunt qui graves poenas luituri sunt.

    Civis II - Aspicite Antonii nostri faciem; ut lacrymis deformatur!

    Civis III - Nemo Romanorum Antonio honestior.

    Civis IV - Favete linguis, iterum loquitur.

    Marcus Antonius - Heri, dictum Caesaris universo orbi terrarum
    praevalebat: hodie hic jacet: nemo jam ita humilis est ut eum non
    despiciat. O mi amici! si animos vestros ad iram tumultumque instigare
    vellem, injuste in Brutum agerem, injuste in Cassium, quos vos omnes
    honestos esse satis scitis. Non ita agam: mallem potius in mortuum
    istum, mallen in meipsum, mallem in vos injuste agere, quam in istos
    honestos viros. Sed manu teneo chartam, symbolo Caesaris impressam; in
    armario ejus |a me repertam; Caesaris testamentum est. Si plebs hoc
    semel explicatum habuerint, (quod, pace vestra, non sum ego
    explicaturus,) in mortui Caesaris vulnera oscula imprimerent, sacroque
    ejus sanguine mappas imbuerent; immo etiam unum ex capite ejus
    capillum in memoriam precarentur, ut, morituri, pueris pro
    pretiosissimo legarent.

    Civis IV - Audiamus testamentum: lege, M. Antoni, lege.

    Omnes - Testamentum, testamentum! Caesaris testamentum audire nobis
    placet.

    Marcus Antonius - Date veniam, amici; non licet ut legam. Non ausim
    palam dicere quantus esset in vos Caesaris amor. Non lignarConon saxa
    estisrCohomines estis; et cum homines estis, hoc Caesaris testamentum
    vos ad incendia et insaniam instigaret. Vos Caesaris haeredes esse
    melius non novisse. Si enim noveritis, eheu! quid eventurum foret!

    Omnes - Lege testamentum; jubemus, Antoni; legendum Caesaris testamentum.

    Marcus Antonius - Date veniam, date paullulum morae. Fando talia ultra
    metam certe jaculatus sum. Vereor ne honestos istos viros injuria
    affecerim, quorum sicae Caesarem percusserunt: immo multum vereor.

    Civis I - Proditores isti: non honesti.

    Civis II - Testamentum! testamentum!

    Civis III - Scelerati sunt; sicarii.

    Marcus Antonius - Mene igitur cogetis ut legam! Primo tamen
    circumstetis cadaver Caesaris, ut, qui hoc fecerit testamentum, vobis
    ostendam. Descendamne e rostro? licetne?

    Omnes - Descendas.

    Civis II - Licentiam damus.

    Civis III - A feretro et cadavere paullulum distandum est.

    Civis IV - Date locum Antonio, nobilissimo Antonio.

    Marcus Antonius - Ne me urgeatis; date locum, precor.

    Omnes - Date locum, date locum.

    Marcus Antonius - Si lacrymae vobis insunt, date lacrymis viam.
    Agnoscitis omnes hanc togam: memini ego quo tempore eam primum induit
    Caesar: aestivo quodam vespere, in praetorio; quo die Nervios
    debellarat. Ecce! hac Cassi mucro penetravit: ecce! illac quantum
    foramen fecit invidus Casca. Hac autem bene dilectus Brutus percussit:
    abstractoque ejus exsecrando ense, videte, quanto impetu Caesaris
    sanguis secutus est; quasi foris properaret, ut sciret num Brutus
    esset qui tam inhumaniter pulsaret; Brutus enim, uti scitis, Caesari
    divus erat. Testor vos, immortales Dii, quantopere eum diligebat
    Caesar! Proh ictum omnium inhumanissimum! illico, ut Brutum manus
    inferentem vidit,
    qui proditorum tela sustinebat, ingrato hujus animo succubuit. Tum
    ruptum cor eximium; togaque capite involuto, ad pedes statuae Pompei,
    quae tota, dum caedes ageretur, sanguinem exsudabat, magnus Caesar
    procubuit. O qui casus ibi erat, Quirites! Ibi ego, ibi vos, ibi nos
    omnes simul procubuimus, triumphante super nos Proditione cruentis
    manibus.
    Ah! adsunt lacrymae; qui sit in vobis pietatis morsus agnosco. O
    gratae lacrymae! pia corda! Quid! fletisne, cum non nisi vestem
    Caesaris nostri dilaniatam intuemini? En ipsum! ipsius stragem et
    ruinam, proditorum opus!

    Civis I - O miserrimum spectaculum!

    Civis II - Eheu, nobilis Caesar!

    Civis III - O diem funestissimum!

    Civis IV - O proditores, O sicarii!

    Civis I - O cruentissimum facinus!

    Civis II - Ultionem poscimus, ultionem: ite,rCoagite,rCoexquirite,rCo
    incendite,rCooccidite!rCone quis istorum supersit.

    Marcus Antonius - Amici mei.

    Civis I - Tacete, audite nobilem Antonium.

    Civis II - Audibimus; sequemur; cum Antonio moriemur.

    Marcus Antonius - Mi boni, mi amici, procul absit ut verba mea vos in
    tantum seditionis vorticem praecipitent. Qui hoc facinus fecerunt viri
    utique honesti sunt: quaenam fuerint suae cuique simultates, quae ut
    facerent impulerint, ego prorsus nescio; sagaces autem iidem et
    honesti: et vobis procul dubio satisfacturi sunt.
    Non adsum, amici, ut corda vestra surripiam; non ego sicut Brutus,
    orator sum: sed, uti omnes bene scitis, rudis, simplexque, amici mei
    amantissimus; quod bene norunt qui mihi hanc publice loquendi
    licentiam permiserunt. Non enim mea sunt, neque ingenium, neque verba,
    neque dignitas, neque actio, neque vox, neque elocutio, ut hominum
    affectus excitare possim. Nihil in me est nisi aperte et directo
    loqui. Vobis quae vobismetipsis nota sunt refero; Caesaris nostri
    vulnera ostendo, muta, tristissima ora, et pro me eloqui jubeo. Quod
    si ego Brutus essemrCo Brutus AntoniusrCostaret hic Antonius, qui ab imo
    praecordia vestra commoveret, et singulis Caesaris vulneribus linguam
    insereret, quae ipsos Romae lapides in seditionem tumultumque evocaret.

    Cives - Nulla in nobis mora erit.

    Civis I - Bruti domum incendemus.

    Civis III - Ite, venite, conjuratos deprehendamus.

    Marcus Antonius - Mihi auscultate iterum tamen, Quirites.

    Cives - Taceamus! audiamus Antonium, nobilissimum Antonium.

    Marcus Antonius - Quid vultis, amici; quid agitis? Nonne vos hoc
    etiamnum latet qu|o de causa Caesar tam bene de vobis meruerit? Quid!
    ignoratisne? Idcirco dicendum est. Testamentum vobis ex mente excidit,
    ut videtur.

    Cives - Verum ait: commorandum est dum legatur.

    Marcus Antonius - Ecce testamentum, Caesarisque symbolum. Imprimis,
    singuloque cuique civi Romano septuaginta drachmas dat.

    Civis II - O Caesarem nobilissimum! ut caedes ejus primum nobis
    ulciscenda est?

    Civis III - O Caesarem generosum, vere regium!

    Marcus Antonius - Patiamini aliquantisper, precor.

    Cives - Taceamus, taceamus.

    Marcus Antonius - Omnes praeterea hortos suos, arbustae, pomariaque
    nova cis Tiberim, in usum et recreationem publicam, vobis
    haeredibusque vestris in perpetuum legat. Eccum, verum amicum! eccum,
    Caesarem vestrum.
    Quando ullum invenietis parem?

    Cives - Nunquam, nunquam:rCohinc, hinc vos abripite, Quirites. Cadaver
    in sacro loco comburemus; taedisque a pyra raptis proditorum domos
    incendemus. Corpus tollite.

    Civis II - Ite, ferte ignem.

    Civis III - Scamna evellite.

    Civis IV - Sedilia, fenestras, quidquid ad manum venit.

    (Exeunt Cives, cadavere sublato.)

    Marcus Antonius - Factum est: currat opus. Ate, carceribus effusa es!rCo
    jam effraenis ruas?

    Famulus - Domine, Octavius jam nunc Romam advenit.

    Marcus Antonius - Ubinam est?

    Famulus - Ille Lepidusque domi Caesaris sunt.

    Marcus Antonius - Ibo confestim visum. Fortuna laeta est et benigna,
    ut videtur: eo animo ut nobis quodcunque velimus largiatur.

    Famulus - Audivi ex Octavio Brutum Cassiumque per urbis portas, equis
    concitatis, et quasi metu insanos, effugisse.

    Marcus Antonius - Ad aures venerat, ut opinor, quomodo populus |a me
    commotus est. Duc me ad Octavium.

    ************************************


    Verba sunt quae uno aspecto videntur bona, ab altero mala; nobilis, honorabilis et cetera. Paene tota historia Romae nobis nota bellum
    ostendit inter patricios plebemque. Illud bellum etiam in senatu inter senatores gestum est; "optimates" aut "populares". Interfectores
    Caesaris (ipsius popularis) fuerunt primae partis.

    Vale

    Edus

    Emendatio.
    uno aspectu.

    Edus
    --- Synchronet 3.21a-Linux NewsLink 1.2